با حضور حجت‌الاسلام سید اسماعیل حسینی مقدم سرپرست معاونت اجتماعی، فرهنگی و زیارت استانداری قم و تعدادی از مدیران کشوری و استان قم از پوستر ثبت جهانی کاروانسرای دیر گچین استان قم رونمایی شد.
به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم؛ این آیین رونمایی عصر دوشنبه 3 اردیبهشت 1403 در حاشیه نشست تخصصی «مدیریت بحران و تاب‌آوری بناهای تاریخی با تأکید بر کاروانسراهای ثبت جهانی» در کاروانسرای دِیرِ گَچین قم انجام شد.
این برنامه با حضور علیرضا جلال‌زایی مدیر پایگاه میراث جهانی کاروانسراهای ایران، اکبر حاجی‌ابراهیم‌زرگر پیشکسوت میراث‌فرهنگی و استاد دانشگاه، علیرضا ارجمندی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم و معاونان و کارشناسان این اداره‌کل، تعدادی از مسئولان استان و فعالان حوزه میراث‌فرهنگی برگزار شد.
۲۶ شهریور 1402 در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض (پایتخت عربستان سعودی) ترتیب یافته بود، پرونده «کاروانسرای ایرانی» به عنوان بیست و هفتمین اثر تاریخی و طبیعی ایران ثبت جهانی شد. در این پرونده ۵۴ کاروانسرای ایران از جمله کاروانسرای دیر گچین استان قم ثبت شده‌اند.
دِیرِ گچین کاروانسرایی است که بر سر راه جاده تاریخی ری به قم در مرکز پارک ملی کویر قرار دارد. این کاروانسرا یکی از بزرگ‌ترین کاروانسراهای کشور است و ویژگی‌های منحصر به فرد این اثر باعث شده است، آن را «مادر کاروانسراهای ایران» بنامند. دیر گچین در بخش مرکزی شهرستان قم، ۸۰ کیلومتری شمال شرقی شهر قم (کیلومتر 68 آزادراه قم ـ گرمسار) و ۳۵ کیلومتری جنوب غربی ورامین (استان تهران) واقع شده است.
این بنا را به خاطر داشتنِ گنبدی از جنس گچ و مَلات گچ که در ساخت آن به کار رفته است، دیر گچین نامیده‌اند؛ اما اکنون چنین گنبدی در بنا وجود ندارد. بنای کاروانسرا مربوط به دوره ساسانی است و آن را در دوران سلجوقیان، صفویان و قاجاریان مرمت و بازسازی کرده‌اند.
شکل کنونی آن متعلق به دوره صفویه است. این کاروانسرا در راه باستانی ری به اصفهان مشهور به «راهِ دِیر» قرار دارد، در پی تغییر جاده تهران به قم از راهِ دیر به مسیر حسن‌آباد در زمان امین‌السلطان، دیر گچین متروکه شد و افراد محلی از آن برای نگهداری دام استفاده بردند.
این کاروانسرا با بیش از 2 هزار سال قدمت، یکم مهر سال ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۴۰۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
۱۸ آوریل (۳۰ فروردین) از سوی شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) به عنوان «روز جهانی بناها و محوطه های تاریخی» نامیده شده است.
استان قم دارای سه شهرستان قم، جعفرآباد و کَهَک؛ ۶ شهر قم، جعفریه، کهک، سَلَفچِگان، دستجِرد و قنوات؛ هفت بخش، ۱۳ دهستان و ۲۵۳ روستا است.
اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم در بلوار ۱۵ خرداد، کوچه ۷.۱ قرار دارد. نشانی کانال آن در پیام‌رسانان ایتا https://eitaa.com/mirase_karime و نشانی اینترنتی این اداره‌کل https://qom.mcth.ir و تلفن تماس آن ۳۷۶۰۳۴۲۶ با پیش‌شماره ۰۲۵ است.
نشانی اینترنتی خبرگزاری میراث آریا (استان قم) https://www.chtn.ir/service/provinces/qom است.
۲/
