نگاهی اجمالی به تاریخچه تشكیل میراث فرهنگی

ميراث فرهنگي هر كشور يكي از اساسي ترين اركان تحكيم هويت ايجاد خلاقيت و خودباوري ملي است. پژوهش در زمينه هاي مختلف آن موجب روشن شدن ابهامات تاريخي، شناخت ارزشهاي حاصل از حيات طولاني جامعه و تسريع ارزشهاي نهفته در ميراث فرهنگي به حيات امروزين جامعه مي شود و بالقوه قادر به تعيين مرزهاي فرهنگي جوامع بشري  بوده و حداقل يكي از عوامل اصلي بازشناسي ملتها وكشورها از يكديگر است. شرايط طبيعي، وسعت زمين، موقعيت ژئوپلتيك و مهارتهايي كه طي قرون متمادي صورت گرفته است سبب پيدايش تمدنهاي متعددي در نواحي مختلف ايران شده است.

هنر و فرهنگ ايران در هنر و فرهنگ جهان معاصر خود تاثيري شايسته داشته است كه امروز مي تواند از جمله زمينه هاي مساعد همكاري هاي بين المللي باشد. تشكيل وزارت فرهنگ و معارف، اوقاف وصنايع مستظرفه در سال 1286 شمسي براي اولين بار وظائف دولت را در مورد  حفاظت از ميراث فرهنگي مورد توجه قرار داده است. تشكيل موزه ملي ايران و تشكيل اداره عتيقات به اقدامات دولت در زمينه ميراث فرهنگي نتیجه بخشيد. تشكيل وزارت فرهنگ وهنر در سال 1343 مسائل مربوط به ميراث فرهنگي را به شكل تخصصي تري در قالب يك شاخه معاونت مورد توجه قرار داد.

با انحلال وزارت فرهنگ و هنر در سال 1358 و تشكيل وزارت  فرهنگ و آموزش عالي وظائف مربوط به ميراث فرهنگي در وزارتخانه اخيرالذكر متمركز شد. مصوبه 27/8/1360هيات وزيران موجب شد تا واحدهاي استاني و برخي از واحدهاي فرهنگي كه عمدتا وظيفه معرفي ميراث فرهنگي را بر عهده داشتند از وزارت فرهنگ و آموزش عالي منتزع و در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ادغام شوند، از اين تاريخ تا تصويب قانون تشكيل ميراث فرهنگي كشور عملا دو وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامي و آموزش عالي متكفل امور مربوط به ميراث فرهنگي  بودند.

ضرورت جلوگيري از انجام وظائف موازي ادغام دستگاه هايي با وظائف مشابه ايجاد مديريت متمركز براي سياستگذاري بهينه موجب شد كه در سال 1364دستگاه هاي اجرايي و پژوهشي متكفل امور ميراث فرهنگي از  وزارتخانه هاي ذيربط منفك و در سازمان ميراث فرهنگي كشور وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالي ادغام شوند.

با تصويب قانون اساسنامه سازمان در سال 1367 اهداف و وظائف سازمان قانوناً تعيين و فعاليت هاي مربوط به ميراث فرهنگي از انسجام لازم بر خوردار شد.

شوراي عالي ادار ي در جلسه 19/1/73به پيشنهاد سازمان امور اداري كشور و به منظور افزايش كار آيي سازمان و  تمركز در مديريت دستگاه هاي فرهنگي، سازمان ميراث فرهنگي كشور را از وزارت فرهنگ و آموزش عالي منفك و به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ملحق شد.

در جلسه علني 23 دي ماه  سال 82 مجلس شوراي اسلامي سازمان هاي  ميراث فرهنگي ايرانگردي و جهانگردي  از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي منتزع و بعد از ادغام آن ها سازمان ميراث فرهنگي  و گردشگري با كليه اختيارات زير نظر رياست جمهوري تشكيل مي شود و ادغام اين دو سازمان صورت مي گيرد كه بعد از تصويب اين قانون وظائف حاكميتي سازمان ايرانگردي و جهانگردي به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري منتقل شد و وظائف اجرايي و تصدي آن با همه امكانات، اعتبارات، نيروي انساني، اموال و دارايي ها و تعهدات در قالب يك شركت دولتي با عنوان شركت توسعه ايرانگردي و جهانگردي به سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري وابسته شد.

به منظور حسن اجراي قانون اساسنامه سازمان ميراث فرهنگي  مصوب مجلس شوراي اسلامي و مطالعه و تحقيق در آثار باقي مانده از گذشتگان جهت معرفي ارزشهاي نهفته در آنها و همچنين توسعه پژوهشهاي ميراث فرهنگي كشور و حمايت از دستاوردهاي علمي و تحقيقاتي در اين زمينه، با برخورداري از توان علمي از طريق استفاده هر چه مطلوبتر از امكانات بالقوه و بالفعل نيروي انساني كار آزمايشگاه ها و لوازم كتابخانه و ساير وسايل پژوهشي موجود سازمان ميراث فرهنگي وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين اساسنامه به اختصار پژوهشگاه ناميده مي شود، تشكيل شد. همچنين با تصويب شوراي عالي اداري در يكصد و سي امين جلسه مورخ 16/1/85 به منظور تقويت و توسعه صنايع دستي كشور و ايجاد هماهنگي با سياست هاي توسعه صنعت گردشگري سازمان صنايع دستي ايران با تمام وظائف، اختيارات، مسئوليت هاي قانوني، داراييها، تعهدات، اعتبارات، امكانات و نيروي انساني از وزارت صنايع و معادن منتزع و در سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ادغام شد.