گیوه بافی هنری است در دست مردان و زنانی که با ظرافت و با دستان هنرمند دانه‌های تار و پود گیوه را می‌دوزند تا در فصل گرمای تابستان خنکای آن سنت دیرینه هنر کشورمان را به رخ گرمای تابستان بکشند.
به گزارش خبرگزاری فارساز قم، گیوه یکی از صنایع دستی نام آشنای ایرانی است که متاسفانه در معرض خطر فراموشی است. گیوه از قدیمی‌ترین کفش‌هاست که در گذشته برای تمام فصول استفاده می‌شد و امروز بخاطر دوام بالا، خنکی و سبک بودنش نوعی پاپوش تابستانی است.
استفاده از گیوه به مرور زمان بسیار کم شده و ورود انواع کفش‌ها موجب شده تا گیوه‌های یک دست قدیم امروز به طرح‌های مختلف ارائه شوند. تمام مراحل تولید این پاپوش دستی است. نخ آن عموما از نخ قالی یا نخ ابریشم تهیه شده و برای کف آن هم از پارچه، لاستیک یا چرم استفاده می‌شود.
رویه گیوه به دست زنان هنرمند و به کمک انواع سوزن (البته به جز سوزن خیاطی و جوالدوز) بافته می‌شود. این روزها کمتر کسی را می‌بینیم که گیوه به پا کند و همین امر موجب شده هنرمندان و بافندگان آن نیز کم کم دست از کار بکشند و دیگر بیم آن می‌رود، روزی برسد که نام گیوه به گوش مردم نا آشنا باشد.
اما در این گوشه ساکت بازار هنوز هم کسانی هستند که بافت و فروش گیوه برایشان مهم است و با تمام سرمایه شان تلاش می‌کنند تا این هنر زنده بماند و نفس‌هایش قطع نشود…
رضا رشیدی یکی از همین افراد است که به همراه برادر خود یوسف هنوز هم شغل نیاکان خود را در دست دارد.
رشیدی در ابتدا از کیفیت بالای کار هنرمندان بافنده رویه این گیوه‌ها گفته و ادامه می‌دهد: تا 300 سال قبل تنها کفش برای مردم همین گیوه‌ها بود که امروزه به دست بانوان در منازل بافته می‌شود. بافت گیوه را افراد خاصی می‌دانند و تمام گره‌های آن را با سوزن و یکی یکی می‌بافند.
وی گفت: این گیوه‌ها در پایان کار بنا بر نوع مواد مصرفی با قیمت‌های مختلف به فروش می‌رسد، مثلا گیوه‌ای که زیره آن از لاستیک است بسیار ارزان‌تر از گیوه ایست که زیره‌ای چرمی دارد.
وی بیان کرد: از دیگر علت‌های اختلاف قیمت ذوق و سلیقه بانوان بافنده است، خانم‌هایی هستند که این رویه‌ها را بدون هیچ نقصی و بازیبایی تمام و طرح‌های جالب می‌بافند که این خود موجب افزایش قیمت گیوه در زمان فروش می‌شود.
رشیدی ادامه داد: بافندگان رویه این گیوه‌ها بنا بر کیفیت کارشان دستمزد می‌گیرند. بافت هر جفت آن یک شبانه روز وقت بافنده را می‌گیرد ولی با توجه به اینکه خانم‌ها در منزل به خانه داری هم مشغولند و در زمان فراغت این کار را انجام می‌دهد کمی این زمان بیشتر می‌شود.
این هنرمند صنایع دستی با بیان اینکه هر منطقه از ایران گیوه مخصوص خود را داشته است گفت: امروزه بیشتر گیوه‌های تولیدی در داخل کشور مصرف می‌شود ولی باید در این زمینه به بازارهای خارجی هم توجه کنیم چرا برخی کشورها و مخصوصا کشورهای گرمسیری استقبال بالایی از این کفش‌های خنک دارند.
وی در خصوص حضور محصولات کارگاه خویش در بازارهای بین المللی تصریح کرد: تا کنون صادراتی نداشته‌ایم و مهم‌ترین علت آن هم نداشتن سرمایه لازم است.
نداشتن سرمایه یک سوم از فرصت تولید را می‌سوزاند
وی افزود: تمام سرمایه ما اندک است که آن را ماهانه یا هر دو ماه یکبار برای خرید نخ صرف می‌کنیم از این رو به دلیل نداشتن سرمایه لازم فرصت ایجاد کار را از دست می‌دهیم.
این هنرمند قمی با بیان اینکه کیفیت بالا و قیمت مناسب گیوه‌هایمان موجب جذب مشتری می‌شود گفت: با وجود عدم استقبال مردم از گیوه، کارهای تولید کارگاه ما به دلیل کیفیت بالا و قیمت مناسب زود به فروش می‌رسد و اکثر مواقع ما نمونه کار در کارگاه نداریم و باید منتظر رسیدن رویه‌های جدید برای کف زنی باشیم.
وی با اشاره به مهجور بودن این هنر و فراموشی تدریجی آن خاطرنشان کرد: کارگاه ما در فضای زیرزمین است اکنون نه کسی ما را نمی‌شناسد و نه در موردمان حرفی می‌زند از این رو اگر می‌خواهیم گیوه و گیوه بافی زنده بماند باید حال و احوال بافندگان و سرمایه گذاران آن را هم هر از گاهی پرسید.
فعالیت سه کارگاه گیوه دوزی در قم
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم از فعالیت دو یا سه کارگاه گیوه دوزی در این استان خبر داد و گفت: تولیدات این کارگاه‌ها به علت یک نواختی بودن کارها و فصلی بودن استفاده از آنها محدود شده است.
حسن بحرینی گفت: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم بسته‌های حمایتی از جمله تسهیلات بانکی، شرکت رایگان در نمایشگاه‌های استانی و کشوری و برگزاری دوره‌های بازاریابی و فروش را برای هنرمندان صنایع دستی ارائه می‌دهد تا بتوانند تولیدات خویش را عرضه کنند.
وی به تاریخچه گیوه اشاره کرد و گفت: این نوع کفش قدمتی یک هزار ساله دارد که در برخی از مناطق به دوره ساسانی نسبت داده شده است و به خاطر ویژگی خنک بودن آن در مناطق کویری و کوهستانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم افزود: گیوه انواع مختلفی از جمله زیرپارچه‌ای، گیوه تخت آجیده، گیوه تخت چرمی، گیوه تخت لاستیکی و گیوه رویه ابریشمی دارد که هر کسی بر اساس نیاز خویش از آن استفاده می‌کند.
گیوه هنری است در دست مردان و زنانی که با ظرافت و با دستان هنرمند دانه‌های تارو و پود گیوه را می‌دوزند تا در فصل گرمای تابستان خنکای آن سنت دیرینه هنر کشورمان را به رخ گرمای تابستان بکشد، سرمایه گذاری در این حوزه موجب می‌شود تا صادرات گیوه ایرانی تولید شده در قم نه تنها از غبار فراموشی رهایی یابد بلکه شهرت آن به دنیا برسد.
منبع: فارس
- صنایع دستی
- قم
- گیوه
Source: 1
